Instytucja opieki naprzemiennej nie jest wprost uregulowana w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. W praktyce wnioski stron o orzeczenie opieki naprzemiennej nad dzieckiem pojawiają się coraz częściej.
Co oznacza opieka naprzemienna?
Opieka naprzemienna to sposób sprawowania osobistej pieczy nad dzieckiem w ten sposób, że dziecko przebywa określony czas u każdego z rodziców. Główną cechą opieki naprzemiennej jest to, że jest sprawowana w porównywalnych i powtarzających się okresach. W praktyce okres co tygodniowych lub co dwutygodniowych cyklów sprawowania opieki naprzemiennej jest najczęstszy.
Opieka naprzemienna jest oznaczana najczęściej w wyroku orzekającym rozwód lub separację małżonków. Oczywiście rodzice dziecka niepozostający w związku małżeńskim mogą również uregulować sposób sprawowania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem właśnie w postaci opieki naprzemiennej. Sąd na zgodny wniosek stron rozważa czy opieka naprzemienna będzie właściwym sposobem sprawowania przez rodziców pieczy nad dzieckiem. Dobro dziecka jest najważniejsze przy ocenie sądu wprowadzenia opieki naprzemiennej.
Sprawowanie opieki naprzemiennej może mieć miejsce na zgodny wniosek stron. Rodzice dziecka muszą współpracować ze sobą, tak, aby sprawowanie opieki naprzemiennej było w praktyce możliwe.
Niekiedy sąd przed podjęciem decyzji o uregulowaniu władzy rodzicielskiej w postaci opieki naprzemiennej będzie chciał zasięgnąć opinii specjalistów, lecz nie jest to wymogiem. Rodzice mogą też podpisać porozumienie rodzicielskie, w którym uregulują kwestie związane z wychowaniem, edukacją, zdrowiem czy światopoglądowe. Zawarte między rodzicami porozumienie rodzicielskie na pewno da wyraz współpracy między rodzicami.
Opieka naprzemienna a miejsce zamieszkania dziecka
Z całą pewnością dla zaistnienia opieki naprzemiennej nie ma znaczenia określenie miejsca zamieszkania przy jednym z rodziców. Ustalenie miejsca pobytu dziecka jest konsekwencją normy zawartej w art. 28 kodeksu cywilnego, który stanowi, że można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. Nawet zatem, gdyby dziecko przebywało z każdym z rodziców w równych częściach, to i tak, regulując jego relacje z rodzicami można ustalić jedynie jedno miejsce jego zamieszkania w tym samym czasie. Zdarza się, że sądy
Opieka naprzemienna a alimenty
W orzeczeniach sądów powszechnych bardzo często przy wniosku stron o opiekę naprzemienną nad małoletnimi pojawia się wniosek o obciążenie stron kosztami utrzymania i wychowania dziecka w częściach równych. W praktyce oznacza to, że sąd nie orzeka o alimentach na rzecz dziecka.
Jeśli w wyroku sądu powszechnego jest wprost ujęta opieka naprzemienna albo z częstotliwości kontaktów można wywnioskować, że sposób sprawowania opieki nad dzieckiem jest naprzemienny, świadczenie wychowawcze przysługuje obojgu rodzicom po połowie.
W orzecznictwie przyjmuje się, że zwrot „opieka naprzemienna” nie musi występować w orzeczeniu. „Błędne jest stanowisko, że tylko wówczas dziecko jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych, zgodnie z orzeczeniem sądu, jeżeli zwrot „opieka naprzemienna” znajduje się wprost w sentencji orzeczenia sądu” (por. wyrok NSA z 14.12.2017 r., I OSK 1378/17). W efekcie, ustalając czy w danym przypadku mamy do czynienia z opieką naprzemienną, należy zbadać, czy opieka będzie sprawowana przez rodziców w ustalonych przez sąd porównywalnych i powtarzających się okresach.
Jeżeli władza rodzicielska została powierzona obojgu rozwiedzionym rodzicom. Oraz, gdy miejsce zamieszkania dziecka jest zarówno przy ojcu, jak i przy matce (naprzemiennie), niezależnie od podziału okresu zamieszkiwania u każdego z rodziców w trakcie roku, uznaje się, że dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców.
W takim przypadku żadnemu z rodziców nie przysługuje prawo do preferencyjnego rozliczenia zeznania podatkowego.
Udzielam wsparcia prawnego w sprawach rodzinnych.